Αρχαιολογικός Χώρος Ζαγοράς

Αρχαιολογικός Χώρος της Ζαγοράς στην Άνδρο

Ο γεωμετρικός οικισμός Ζαγοράς στην Άνδρο βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού στο οροπέδιο μιας ιδιόμορφης και αρκετά απόκρημνης χερσονήσου, σε υψόμετρο 160 μέτρα και χρονολογείται από το 900-700 π.Χ. αιώνα. Ο οικισμός της Ζαγοράς ήταν ένας προηγμένος οικισμός της Γεωμετρικής περιόδου, που διέθετε πολεοδομικό σχεδιασμό και ένα ιδιαίτερο σύστημα αποθήκευσης πόσιμου νερού.

Οι ανασκαφές που έγιναν απο το 1960 μέχρι το 1972 έφεραν στο φως μεγάλο τμήμα του. Η ζωή του οικισμού άρχισε το 10ο αιώνα π.Χ. και διήρκεσε μέχρι το τέλος του 8ου αιώνα π.Χ. Ο οικισμός προστατευόταν με ισχυρό τείχος μήκους 110 μέτρων και πάχους 2 έως 5 μέτρα, ενώ το ύψος του έφτανε τα 3 μέτρα. H είσοδος στον οικισμό γινόταν απο μια μεγάλη πύλη. Μέσα στον οικισμό υπάρχει ιερό, που πρωτοϊδρύθηκε τον 8ο π.Χ. αιώνα και συνέχισε να λειτουργεί μέχρι και τα κλασικά χρόνια, παρόλο που ο οικισμός είχε εγκαταλειφθεί τρεις αιώνες νωρίτερα. Τα σπίτια ήταν κατασκευασμένα με σχιστόλιθο και στεγασμένα με χωμάτινη στέγη (δώμα). Συνήθως αποτελούνται απο ένα μεγάλο ορθογώνιο χώρο με εστία στο κέντρο, ξεχωριστό χώρο αποθήκευσης με πέτρινα στηρίγματα για τη στήριξη των πήλινων πιθαριών και σταύλο με αυλή. Εντύπωση προκαλεί οτι η ίδια τεχνική συνέχισε να χρησιμοποιείται μέχρι τις αρχές του αιώνα μας στην κατασκευή των αγροτόσπιτων του νησιού. 

Το ιερό, του οποίου η ίδρυση ανάγεται στον 8ο αι. π.Χ. , συνέχισε να λειτουργεί μέχρι και τον 5ο αι. π.Χ., παρόλο που ο οικισμός είχε εγκαταλειφθεί γύρω στο 700π.Χ. Ο ναός, που κτίστηκε γύρω στο 575-500 π.Χ., είναι μεγαρόσχημος με κλειστό πρόναο και σηκό, που περιέκλεισε τον παλαιό βωμό. Ίσως εδώ λατρευόταν η Αθηνά. Τα ευρήματα του οικισμού εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Άνδρου.

Στη χερσόνησο της Ζαγοράς φτάνετε μετά απο πεζοπορία περίπου 45 λεπτών, ακολουθώντας το μονοπάτι που αρχίζει από τη Σταυροπέδα. Υπάρχει σήμανση του μονοπατιού και η διαδρομή είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Ο αρχαίος οικισμός της Ζαγοράς βρίσκεται στo απόκρημνο οροπέδιο (ύψους 160 μέτρων) της ομώνυμης χερσονήσου.